Miles #41 - ROBERTO MARTINEZ - THE COACH

HORLOGES EEN HISTORISCHE

HORLOGES EEN HISTORISCHE VERZAMELING De privéverzameling van Philippe Stern, ere-president van het Horlogehuis Patek Philippe, beslaat de hele geschiedenis van de horlogerie. Cocorico, een van de pareltjes uit deze collectie, is zelfs van Belgische makelij. Serge Vanmaercke Dat de chef van een hoogwaardig horlogemerk een verzameling aanlegt van de producten van zijn eigen bedrijf, is niet verrassend. Dat hij echter horloges aanschaft die over de hele wereld zijn verkocht sinds de oprichting van het horlogehuis in 1839, is al een stuk specialer. Nog uitzonderlijker is het feit dat hij bovendien hele oude stukken van andere horlogehuizen opkoopt, zodat zijn collectie de weerspiegeling wordt van de hele geschiedenis van het horloge. Voordat Philippe Stern met zijn verzameling begon, bezat Patek Philippe al een aantal modellen die nooit eerder op de markt werden gebracht. Philippe Stern trad in 1962 toe tot Patek Philippe. Hij vertegenwoordigt de derde generatie aan het hoofd van het horlogehuis sinds de overname ervan door de broers Jean en Charles Stern in 1932. Thierry, de zoon van Philippe Stern (de vierde generatie dus), is sinds 2009 de president van het bedrijf. Op dit moment omvat de verzameling 1.187 antieke horloges, vervaardigd vanaf de 15de eeuw, 1.137 Patek-Philippe-horloges, daterend vanaf 1839 (het oprichtingsjaar van het horlogehuis), 152 miniatuurkunstwerkjes op email afkomstig uit Blois en Genève, de twee epicentra van deze techniek, en meer dan 8.000 antieke en moderne boeken daterend uit de periode van de 16de eeuw tot nu, waaronder geschriften van Galileo (1564-1642) en Christiaan Huygens (1629-1695), de uitvinder van de balansveer. Die laatste uitvinding leidde tot een revolutie in de nauwkeurigheid van uurwerken, wat in 1675 een nieuw tijdperk inluidde voor de horloge-industrie. Het horloge veranderde van sieraad in een precisie-instrument met een afwijking van slechts één of twee minuten per dag. Tot slot telt de verzameling nog een aantal antieke werktuigen en -banken. Philippe Stern is sinds 2009 ere-president van het horlogehuis. In 2014 droeg hij het beheer van zijn verza- Philippe Stern: een historische horlogeverzameling. 36 Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV

meling over aan meesterhorlogemaker en doctor in de kunstgeschiedenis Peter Friess, directeur van het Patek Philippe Museum in Genève, dat zijn deuren precies twintig jaar geleden, in november 2001, opende. De inrichting van het museum werd toevertrouwd aan Gerdi Stern, de echtgenote van Philippe, die deze ruimte de warme sfeer van een huiskamer wilde geven. ‘Door de tentoonstelling met meer dan 300 stukken ter ere van de 150ste verjaardag, in 1989, ontstond de idee om de verzameling van de heer Stern in een museum onder te brengen,’ licht Peter Friess toe. ‘Deze verzameling toont een overzicht van de geschiedenis van de techniek in de horloge-industrie sinds 1500.’ Antieke horloges Tegenwoordig koopt Philippe Stern geen antieke horloges meer van andere merken die dateren van na de oprichting van Patek Philippe in 1839. De oudste horloges, die in het verleden zijn aangekocht, gaan terug tot 1850. Zijn verzameling Breguet-horloges wordt beschouwd als een van de mooiste ter wereld. Hetzelfde geldt voor zijn Jaquet-Drozverzameling. Onder de belangrijkste stukken van de verzameling vind men het allereerste zakhorloge met opwindrotor uit 1778. Hoewel we moeten erkennen dat deze rotor niet zo geschikt was voor een zakhorloge, was het toch een belangrijke voorloper van uurwerken met automatische opwinding, volgend op de uitvinding van het polshorloge. Wie was verantwoordelijk voor deze uitvinding? De Luikenaar Hubert Sarton, een Belg die in de horlogeriewe- reld onterecht nog steeds geen erkenning geniet. Zijn uitvinding is uiteraard niet het enige pareltje uit de collectie oude stukken. Wat Peter Friess betreft is het recent aangekochte horloge, dat dateert van halverwege de 17de eeuw, in blauw email, bezet met honderden diamantjes van de Parijse horlogemaker Jehan Cremsdorff, ongetwijfeld een van de meest bijzondere horloges ter wereld. En dan is er nog het horloge uit 1762 van de Engelse horlogemaker Thomas Mudge, dat beschouwd wordt als het eerste zakhorloge uit de geschiedenis met een eeuwigdurende kalender, alsook een aantal exemplaren van de pionier en voorloper van de moderne horlogemakers, Abraham-Louis Breguet (1747-1823). Meerdere iconische stukken van deze laatste maken deel uit van de verzameling, waaronder twee zeer zeldzame ‘sympathische slingers’. Afgelopen jaar is de collectie overigens nog verrijkt met een veertigtal horloges voorzien van kunstwerkjes op email, afkomstig uit de streek rond Blois, waar de techniek omstreeks 1630 ontstond. ‘Hiermee behoort de verzameling tot de belangrijkste collecties ter wereld, in het goede gezelschap van die van het Metropolitan in New York of Victoria & Albert in Londen ‘, benadrukt Peter Friess. Een aantal exemplaren tonen de ontwikkeling van het opwindsysteem en de pogingen om horloges te maken waarvoor geen sleutel nodig was, nog voor de belangrijke uitvinding van Jean Adrien Philippe in 1842: het kroontje voor het opwinden en het gelijkzetten van het horloge. In 1839 had de Pool Antoine Norbert de Patek samen met een landgenoot, een zekere François Czapek, een horlogefirma in Genè- Peter Friess, beschermengel van de verzameling van Philippe Stern. Belgische trots: het eerste horloge met rotor – voorloper van de polshorloges met automatische opwinding – ontworpen door de Luikenaar Hubert Sarton in 1778. Elke ongeoorloofde kopie is strikt verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Produpress NV 37